१५ चैत्र २०८०, बिहिबार | March 28, 2024

कोरोना कहर : अमेरिकामा नेपाली व्यावसायीको अवस्था



भर्जिनिया । विश्वव्यापि रुपमा फैलिएको कोरोना भारइरसले चाइना पछि पछिल्लो समय इटाली र त्यस पछिको अर्को देश अमेरिकामा महामारिको रुपमा जरो गाडेको छ ।

दैनिक सयौं जनाको ज्यान गइरहेको र हजारौं संक्रमित बढिरहेकाछन् । जसले गर्दा मानिसहरुको आवतजावत, हिँडडुल, व्यापार व्यवसायमा क्रमशः एक पछि अर्को राज्य सरकारले लगडाउन गरिरहेको छ ।

कोरोनाले विश्वअर्थतन्त्रलाई ठूलो झड्का दिइरहेको बेला अमेरिकामा रहेर विभिन्न व्यवसायमा आवद्ध नेपाली व्यवसायीहरुलाई पनि यसले निकै ठूलो असर पारेको छ ।

कोरोनाको भयावह स्थिति शुरुहुनु अघिको व्यापारिक कारोबारमा ९५ प्रतिशत कारोबार गिरावट भएको व्यवसायीले बताएका छन् । अधिकांश नेपाली रेष्टुरेण्ट, ग्रोसरी स्टोरहरु आंशिक रुपमा मात्र खुलेका छन् भने अन्य स्टोर पूर्णरुपमा ठप्प छन् । अझ भर्खरमात्र अमेरिकाका विभिन्न सहरमा व्यवसाय सञ्चालन गरेका

नेपाली व्यवसायीहरुलाई तातो दुध थुक्नु न निल्नु भएको छ । यस्तै पीडामा पर्नुभयो रिमा कटवाल, काठमाण्डौ कुपन्डोलकी कटवल विगत लामो समयदेखि नर्सको रुपमा जागिरे हुनुहुन्छ । साथमा अमेरिकाको मेरिल्याण्ड राज्यमा दुई महिना अघि मात्र माया कजिन रेष्टुरेण्ट एण्ड बार किनेर व्यवसाय सञ्चालन गर्नुभएकी कटवाल प्रारम्भिक चरणमै धक्का खानु परेको बताउनुभयो ।

नेपाली तथा स्पेनिस गरि १२ जनालाई रोजगार दिइरहेकी कटवालको दैनिक आम्दानिमा ९० प्रतिशत गिरावट आएको बताउनुभयो । पछिल्लो २ हप्तादेखि अनलाइन तथा फोनबाट अर्डर लिएर व्यापार गरे पनि खुल्ला व्यवसाय जस्तो सहज नभएको, कर्मचारीको विदा कटौति गर्नु परेको, खाना डेलिभरमा जोखिम मोल्नु परेको बताउनुभयो ।

यस्तै चितवन घर भई अमेरिकाको राजधानी वासिंग्टन डि.सी.मा विगत ४ वर्षदेखि हिमालयन हेरिटेज रेष्टुरेण्ट सञ्चालन गर्दै आउनुभएका बि.बि. लामा आफ्नो २१ वर्षेलामो अमेरिका बसाईको यो नै पहिलो र पीडादायी घटना भएको बताउनु भयो । पूर्णरुपमा रेष्टुरेण्टमा आश्रित नेपाली कर्मचारीलाई पनि केही राहत होस् भन्ने हेतुले साँझ पख ५ बजेपछि समय सबैको साप्ताहिक रोटेशन मिलाएर काम बाँडफाँड गरि रेष्टुरेण्ट चलाएको त्यो पनि अनलाइन तथा फोन अर्डर डेलिभरीको लागि मात्र गरिएको सञ्चालक लामाले जानकारी दिनुभयो ।

अञ्जना बुढाथोकी र विक्रम सापकोटाको सहकार्यमा सञ्चालित हिमालयन हेरिटेजको दैनिकि कारोबार कोरोना सन्त्रास अघि करिब १५–१६ हजार डलर भए पनि अहिले अनलाईन अर्डरमात्र भएकोले दैनिक १५ सयदेखि २ हजार डलरको मात्र कारोबार भइरहेकोछ । यदी सरकारले तोकेको मापदण्ड भन्दा बाहिररहेर व्यवसाय गरे १ हजारदेखि ५ हजार डलरसम्म जरिवाना तिर्नुपर्ने नियम रहेको उल्लेख गर्दै सम्यमता अपनाएर रेष्टुरेण्टमा टु गो अर्डरको काम मात्र गरिरहेको लामाले जानकारी दिनुभयो ।

त्यस्तै काभ्रेका दीपराज मगर, काठमाण्डौका सुवास राई र चितवनका टुक प्रसाद गुरुङ मिलेर तीन वर्ष अघि भर्जिनिया राज्यको एलेक्जेण्ड्रियामा सुरुवात गरेको रोयल नेपाल रेष्टुरेण्टमा कोरोना भाइरसको महामारीले व्यापारमा शुन्य जस्तै भएको मगरले बताउनुभयो । साँझपख सामान्य क्यारी आउट भए पनि कोरोना भाइरसको जोखिमले गर्दा ९० प्रतिशत कर्मचारीलाई विदा दिइएको छ । दीपराज मगरको १० वर्षे अमेरिका बसाइमा यो भयावह पहिलो भए पनि आफु नआत्तिएको बताउनुभयो । यो समस्या मेरोमात्र नभएर सबै अमेरिकी र अमेरिकीको मात्र नभएर संसारभरका सबै मानिसको भएकोले आफ्नै रेष्टुरेण्टमा काम गर्ने कर्मचारीलाई सान्त्वना दिँदै धैर्यरहेको मगरले बताउनुभयो ।

मेरील्याण्ड राज्यका विभिन्न २ स्थानमा विगत ५ वर्षदेखि प्रिटी आइब्रो थ्रेडिङ तथा हेना सञ्चालन गर्दै आउनुभएका दिलिप नेपाली तथा सुमी परियारले मार्च १६ देखिनै स्टोर बन्द गर्नुभयो । आइब्रो थे्रडिङ तथा हेनाको काम ग्राहकसँग पूर्णरुपमा नजिकबाट गर्नुपर्ने र जोखिमको सम्भावना बढी रहेकोले सबै कर्मचारीलाई जनजीवन सामान्य रुपमा नफर्किउन्जेल सम्मका लागि बिदा दिएर बसेको नेपालीले बताउनुभयो ।

कोरोना भाइरसको असरले गर्दा दैनिक हजारौं डलर घाटा लागे पनि आर्थिक पाटो भन्दा स्वास्थ्य, जीवन र परिवार ठूलो रहेको छिनछिनमा आउने कस्टमर रिक्वेस्टका अनलाइन अपोइन्टमेन्ट तथा कलहरु रिजेक्ट गर्नु परेको परियाले बताउनुभयो । व्यवसायिक दैनिकीमा रमाइरहनु भएका नेपालीको अर्को व्यवसायिक यात्रा ज्वेलरी स्टोरको शुभारम्भको काम पनि अन्तिम चरणमा पुगे तर आरम्भको लागि ढिलाइ हुनेमा चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो ।

यस्तै पाल्पाका दम्पति मनोहर बरेल र रेश्मा असामीले विगत २ वर्षदेखि मेरील्याण्ड राज्यको ह्याट्सभिलमा सञ्चालन गर्दै आउनु भएको सलिनाज आइब्रो थ्रेडिङ तथा हेना पनि कोरोना संक्रमणको डर भएकै कारण मार्च १७ तारिकदेखि पूर्णरुपमा बन्द गरि घरमै बसेको बताउनुभयो । एक दुई महिना पहिलेदेखि यस्को अनेक हल्ला आइरहे पनि व्यापारमा कुनै कमी थिएन तर जब अमेरिकी सरकारले आपनकालिन घोषणा ग¥यो ।

त्यसपछि सम्यमता नअपनाए आफ्नै ज्यान खतरामा पर्ने संकेत देखिए पछि कस्टमर अपोइन्टमेन्ट क्यान्सिल गर्दै बस्नु परेको बरेलले बताउनुभयो । अब स्टोर कैले खोल्ने भन्ने कुनै टुङ्गो नभएकोले पूर्णरुपमा सरकारको अनुरोधलाई साथ दिँदै आफ्नो तथा परिवारको स्वास्थ्य सुरक्षामा लागेको बरेलले बताउनुभयो ।

यस्तै सोलुखुम्बुका दावा तामाङ विगत २० वर्षदेखि अमेरिकामा हुनुहुन्छ र ६ वर्ष अघि साथिहरुसँग मिलेर वासिङ््ग्टन डि.सी.मा लालि गुराँस इन्डियन नेपाली विस्ट्रो सञ्चालन गर्नुभयो । व्यापार निकै राम्रो भयो त्यसैले डि.सी.को अर्को स्थानमा पनि लालिगुराँस नामकै अर्को रेष्टुरेण्ट सञ्चालनमा ल्याउनुभयो ।

काम भ्याइ नभ्याइ थियो । कोही नेपाली तथा दाजुभाइले लौन एक दुई जनालाई काम दिनुप¥यो भन्दा नाइनास्ति गर्नु पर्थेन । थुप्रै १६/१७ जना नेपालीलाई रोजगार, गास, बासको व्यवस्थासहित चलेको नामी रेष्टुरेण्ट विगत २ हप्तादेखि सुनसानमा परिणत भयो, कारण कोरोना भाइरसको महामारी । आर्थिक कारोबारमा ८० देखि ९० प्रतिशत डाउन भएको तामाङले बताउनुभयो । विस्तारै संकटकालिन अवस्था सिर्जना भयो साथै स्टक सामान पनि सकिनलायो र सबै कर्मचारीलाई काम नपुग्ने भएपछि सरकारले लगाएको निमय टु गो को काम मात्र थोरै कर्मचारीले चलारहेकोछ । यस्तो भयावह स्थितिमा व्यवसायिक

मर्का सरकारले बुझिदिएर कर छुट तथा सरकारी राहत घोषणाले सकारात्मक रहेको बताउनुभयो । यो संकटमा भगवानसँग प्रार्थना गर्नु र सम्यमता अपनाउनुको विकल्प नभएको समेत तामाङले बताउनुभयो ।

तर यस्तो आर्थिक मन्दि जताततै लाग्दाखेरि भर्जिनियाको फल्सचर्चमा रहेको नमस्ते मार्केटको माहोल र कारोबार पहिला भन्दा दोब्बर रहेको सञ्चालक हिरा खत्रीले बताउनुभयो । देशनै लगडाउनको स्थितिमा पुनेकोले सबै मानिसले दैनिक उपभोग्य वस्तुको अग्रिम जोहो गरेकोले कारोबार ह्वात्तै बढेको हो । सरकारले अमेरिकाको विभिन्न राज्यमा लगडाउन गरिसकेको र लगडाउनको क्रम बढ्नै गरेकाले अमेरिकीबासी नेपालीले पनि अग्रिम किनमेल गरि आवश्यक उपभोग्य वस्तुको जोहो गरेकाछन् । यसैको लागि नेपालीहरु नेपाली खाद्य तथा आवश्यक वस्तु नमस्ते मार्केटमा उपलब्ध हुने गरेकाले विगत ३ हप्तादेखि ग्राहकको भिड थामि नसक्नु भएको हो । सामान्यतया सेल्स सर्भिस रहेको उक्त स्टोरमा ५ जना कर्मचारी पनि पहिला अलिबढी भए जस्तो लाग्थ्यो तर अहिले भ्याइनभ्याइ छ । भिडकै कारण कोरोनाको उच्च जोखिम हुनेभएकोले मार्च २३ तारिकदेखि अनलाईन अर्डर लिने र स्टोर बाहिर राखिएका कार्टमा सामान पु¥याइ दिएर ग्राहकले सामान पिकअप गर्ने व्यवस्था सुरु गरेको अर्का सञ्चालक विनोद गुप्ताले बताउनुभयो ।

दैनिक उपभोग्य वस्तुको यो मार्केट अन्य व्यवसाय जस्तो लगडाउन गरिहाल्न अप्ठेरो छ, त्यसैले क्यारी आउटको व्यवस्थाले ग्राहकलाई पनि जोखिम नहुने र कर्मचारी पनि ढुक्कले काम गर्न पाउने भएका खत्रीको भनाई छ । तर व्यापारलाई भन्दा ग्राहक, कर्मचारी र आफ्नै पनि स्वास्थ्यमा ध्यान खाखि लगडाउन गर्नु पर्ने अवस्था आउको छ । यति मात्र नभएर नेपाली सामानको मुख्य नाका न्यूयोर्क पूर्णरुपमा लगडाउन भइसकेकाले स्टक सामान पनि सकिन लागेको र सप्लायर्सले पनि सामान सप्लाई पु¥याउन नसकेको खत्रीले जानकारी दिनुभयो ।

विश्वसंकटका बेलामा अमेरिकामा रहेका व्यवसायीहरुले नेपालको निकै माया लाग्ने र सुरक्षित सम्यमता अपनाएर आफू पनि सुरक्षित रहने र सरकारलाई पनि सहयोग गर्न अनुरोध गरेका छ ।

हाल अमेरिकाको राजधानी डि.सी., मेरील्याण्ड, भर्जिनियालगायतका ८० प्रतिशत शपिङ महल, विभिन्न स्टोर, सरकारी कार्यालय पूर्णरुपमा बन्दछन् भने दैनिक उपभोग्यका स्टोर तथा रेष्टुरेण्टहरु आंशिकरुपमा अनलाइन अर्डरको सेवामा सञ्चालनमा छन् ।

जसले गर्दा अमेरिकाको विभिन्न स्थानमा व्यवसायिक कर्मथलो बनाएका साना तथा मझौला व्यवसायीको मर्का पनि विश्वका मिलिनियर र विलिनियरको जस्तै छ ।

प्रकाशित मिति : १४ चैत्र २०७६, शुक्रबार  ९ : ४२ बजे

रुपन्देहीको तिलोत्तमामा रहेको लुम्बिनी वल्ड स्कुलले असल अभिभाकत्व र तनाव व्यवस्थापन तालिम गर्ने

बुटवल । रुपन्देहीको तिलोत्तमा-१३ मधवलियामा रहेको लुम्बिनी वल्ड स्कुलले अभिभावकका

शिक्षा मन्त्रालयका २० कर्मचारीलाई स्पष्टीकरण

काठमाडौं । शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयका २० कर्मचारीलाई स्पष्टीकरण

नमस्ते नेपालले युवा लक्षित ‘अब के ?’ बहस कार्यक्रम गर्दै

बुटवल । नमस्ते नेपाल रुपन्देहीले तिलोत्तमाममा युवा लक्ष्यित अव के ? नामको बहस कार्यक्रम गर्ने भएको छ । योगीकुटीमा रहेको होटल पौवामा यहि चैत १७ गते शनिवार कार्यक्रम आयोजना गर्ने र युवालाई रोजगारीको बाटो खोल्न र स्वदेशमै राख्ने वातावरण मिलाउने भिजन खोज्न कार्यक्रम गरिने अध्यक्ष मनिष भुषालले जानकारी दिए । कार्यक्रममा पुर्व मन्त्री तथा रुपन्देही क्षेत्र नम्बर २ का संघीय संसाद विष्णु पौडेल, संघीय सभा संसाद सन्तोष परियार, राष्ट्रिय योजना आयोगका पुर्व उपाध्यक्ष गोविन्द पोखरेल, सूचना तथा सञ्चार विज्ञ किरन बज्राचार्य, भिजन लुम्बिनीका अध्यक्ष जगतबहादुर पोखरेल लगायतका बक्ताहरुको सहभागीता रहने छ ।  वक्ताहरुले युवालाई स्वरोजगार बनाउन र स्वदेशमै टिकाउने योजना सहितका तरिका वताउने नमस्ते नेपालले जानकारी गराए । कार्यक्रममा देशभरबाट ३ सय जना युवाहरुको सहभागीता हुने अपेक्षा गरिएको संरक्षण तथा संस्थापक अध्यक्ष अर्जुन खरेलले जानकारी दिए ।  वि.स. २०६८ सालमा बाल क्लवको रुपमा स्थापना भएको नमस्ते नेपालले विभिन्न रचनात्मक कार्यक्रमहरु गर्दै आएको छ ।  कार्यक्रममा प्रदेश युवा परिषदका उपाध्यक्ष गोबिन्द केसी, प्रचार बिभागका प्रमुख बिपिन नेपाल लगायतले आआफ्ना भनाई राखेका थिए ।

त्रिभुवन विश्वविद्यालयको उत्तरपुस्तिका हराएको घटना छानबिन गर्न उच्चस्तरीय समिति गठन

काठमाडौं ।  त्रिभुवन विश्वविद्यालयले उत्तरपुस्तिका हराएको घटना छानबिन गर्न तीन

रास्वपाबाट इलाम- २ मा मिलन लिम्बु बने उम्मेदवार

काठमाडौं । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) ले  वैशाख १५ गते