बुटवल । आज गाईजात्रा । जनै पुर्णिमाको भोलिपल्ट पर्ने गाईजात्रा पर्व आम हिन्दु धर्मालम्बिहरुले ब्यङ्ग्य गर्ने पर्वकारुपमा मनाएपनि नेपालमा नेवार समुदायले भने आफ्नो पितृलाई सम्झने पर्वकारुपमा मनाउने गर्दछन् । गाईजात्रालाई नेवार समुदायमा सापारु भन्ने गरिन्छ ।
सापारु पर्व गाइजात्रा काठमाडौं उपत्यका लगायत देशको विभिन्न स्थानमा धुमधामका साथ मनाउने गरिन्छ । सापारु पर्वलाई नेपाली समाजमा गाईजात्रा भनेर चिनिन्छ । सापारु नेवाः समुदायको मौलिक पर्व हो ।
यो पर्वलाई नेपाली समाजको एक महत्वपूर्ण पर्वको रुपमा लिइन्छ । नेपाली समाजमा सापारु (गाईजात्रा) पर्वलाई व्यङ्ग्य गर्ने दिनको रूपमा समेत लिने गरिएपनि नेवाः समुदायमा पितृगणको सम्झनामा गाईको रूप धारण गरी टोलटोल घुमेर यो पर्व मनाउने चलन छ । यो पर्व नेपाल सम्वत अनुसार गुंलागाःपारु अर्थात जनैपूर्णिमाको भोलिपल्ट पर्दछ ।
नेवाः समुदाय रहेका विभिन्न ठाउँमा सोहि वर्षभित्र मरेको मान्छेको दिवंगत आफन्तको सम्झनामा मनाईने यस पर्वले धार्मिक, सांस्कृतिक तथा ऐतिहासिक महत्व बोकेको छ ।
जुन घरमा मान्छे मरेको छ त्यस घरमा पूजा गरी पहेलो वा सेतो कपडा लगाई साना बच्चा वा ठूलो मान्छेलाई नै विभन्न रुपमा (साया वनेगु) बनाई नगर तथा टोल परिक्रमाको लागि निकाल्ने गरिन्छ । दिवंङ्गत भएका आफन्तको सम्झनामा सापारुमा सहभागी भएकालाई श्रद्धालुहरुले दूध खुवाउने फलफूल, रोटी, चिउरा साथै द्रव्य दान गर्ने चलन रहेको छ ।
यसरी दान गर्नाले मृत व्यक्तिले पाउने धार्मिक विश्वास रहँदै आएको छ । घरबाट ल्याएका फलफूल, रोटी, चिउरा, द्रव्य दान नगरी घर फर्कन नपाइने र घर फर्किदा घर पस्ने बेलामा विभिन्न पूजा गरी सकेपछि मात्र प्रवेस पाउने परम्परा रहेको छ ।
घरका सदस्यको मृत्यु भएको वर्षभरी शोकको वर्ष हुने भएको हुँदा उनीहरुको सम्झनामा कतै गाईको आकृति, कतै देबीदेवताको आकृति त कतै बिभिन्न जात्रा प्रकृतिको नाचहरु प्रदर्शन गरि शोकमा रहेको घर परिवारलाई सान्त्वना प्रदान गर्ने गरिन्छ । उपत्यकामा सरकारले सार्वजानिक बिदा दिएपनि अन्य क्षेत्रमा भने सरकारले बिदा दिएको छैन ।
नेपालका नेवाः समुदाय बाहुल्यता रहेका सबै शहरहरुमा सापारु निकलिएको छ । अघिल्ला वर्षहरुमा टाढाटाढाबाट नाता कुतुम्बहरुको जमघट हुने गरेपनि कोरोना भाइरसका कारण यस वर्ष भने सापारुमाम कम चहलपहल देखिएको थियो ।
फोटो फिचर
प्रतिक्रिया