होलीसंग कोरोनाको त्रास पनि छ, स्वास्थ्य र सुरक्षाको ख्याल गरौं

काठमाडौं । होली पर्व हिन्दु धर्मावलम्बी नेपाली र भारतीयहरूले प्रत्येक बर्षको फाल्गुण शुक्ल पूर्णिमा दिनमा मनाउने प्रमुख चाड हो । नेपालका सन्दर्भमा होली पर्व आज पहाडी क्षेत्रमा र तराईका क्षेत्रमा भोलि मनाईन्छ ।

हिन्दू संस्कृति अनुसार यसको इतिहास त्रेता युगसँग जोडिएको छ । त्रेता यूगमा भगवान विष्णुका परम भक्त प्रल्हादसंग यस चाडलाई जोडेर हेरिन्छ । हिरण्यकश्यपुका पुत्र प्रल्हादलाई आफ्नै बहिनी (प्रल्हादकी फुपु) होलिकाले आगोमा भष्म पार्न खोज्दा होलिका आँफै आगोमा भष्म भएकी थिइन र बिष्णु भक्त प्रल्हादलाई केही नभएको धार्मिक प्रशंगको सम्झनामा होली पर्व मनाउन सुरू भएको मानिन्छ ।

यो चाडले वसन्त ऋतुको आगमनको संकेत गर्दछ । होली रङ्गहरूको चाड हो । होलीको दिन मानिसहरूले एक अर्कामाथि विभिन्न प्रकारका रङ्गहरू लगाइदिएर खुसीयाली साटासाट गर्छन । होली पर्व मनाउनुको पौराणिक कारण र इतिहास छ । होली खेल्ने दिन भन्दा एक दिन पहिला राती होलीका दहन गरिन्छ । राती होलीका दहन गरिसके पछि बिहान पानीमा रङ्ग घोलेर एक अर्कामाथि फाल्ने चलन छ ।

सानासाना बालबालिकादेखि वृद्धवृद्धासम्म सबैले होलीमा रमाइलो गर्छन् । युवा, युवतीहरू गीत गाउँदै, नाच्दै होली खेल्छन् । होलीको दिन पुरानो कटुता समाप्त गरेर, दुस्मनी बिर्सेर मानिसहरु एक–अपसमा सुमधुर सम्बन्ध स्थापित गर्दछन् भन्ने कथन पनि जोडिएको छ ।

यस पर्वलाई फाल्गुण पूर्णिमाको दिनमा मनाउने भएकाले यसलाई फगु पनि भनिन्छ । घरपरिवार र साथीभाइबीच एक–आपसमा रङमा रङ्गिएर उल्लासपूर्वक मनाउने फागुन पुर्णिमाको अवसरमा पहाडदेखि तराई र गाउँदेखि सहरसम्मका केटाकेटी, युवायुवती तथा प्रौढहरूका समुहहरु आफु पनि रंगिदै र अरुलाई रंग्याउँदै हिंडिरहेका देखिन्छन ।

फागुन शुक्ल अष्टमीको दिन काठमाडौंको वसन्तपुर दरबार अगाडि चीर अर्थात विशेषरूपले सजाईएको लिङ्गो गाडेपछि होली सुरू भएको मानिने फागुपर्व पूणिर्माको राति उक्त चीर (लिङ्गो) लाई ढालेर जलाएपछि समाप्त भएको ठानिन्छ ।

तर पछिल्ला समय फागु अर्थात होली खेल्ने क्रममा विकृतिहरु पनि देखिएका छन । यसको नियन्त्रणका लागि प्रहरी प्रशासनले विशेष कडाइ गर्दै आएको छ । जस अनुसार यस पटक पनि महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखाले होली पर्वलाई दुर्घटना रहित, सुरक्षित र मर्यादित बनाउन भन्दै काठमाडौं उपत्यकामा होली विशेष सुरक्षा योजना लागू गरेको छ । राजधानीका अधिकांश चोक, गल्ली तथा सडकमा सुरक्षा जाँच कडा पारिएको छ ।

तर यस पटक विश्वब्यापी माहामारीको रुपमा फैलिएको कोरोना भाईरसका कारण होलीको रौनक धार्मिक तथा परम्परागत मान्यताले भने जस्तो उत्सवमय नहुने भएको छ । कोरोनासंग सचेत रहन भन्दै सरकारले भेला, उत्सव, जमघट जस्ता कार्यक्रम गर्न रोक लगाएको छ ।